Την στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο περίπου ο μισός πληθυσμός της γης βρίσκεται συνδεδεμένος στο ίντερνετ ενώ οι συνδεδεμένοι έχουν ψάξει κάτι στις διάφορες μηχανές αναζήτησης τουλάχιστον δύο φορές. Όλοι όσοι έχουν πρόσβαση στο διαδύκτυο έχουν επίσης λογαριασμό σε κάποιο ή στα περισσότερα μέσα κοινωνικής δυκτύωσης ενώ ο αριθμός των μέηλς που έχουν ανταλαχθεί ξεπερνά τα 194 δισεκατομύρια. Μπορείτε να τα δείτε και να τα βρείτε όλα αυτά, άμεσα μπροστά στα μάτια σας καθώς οι αριθμοί θα διαδέχονται με ταχύτητα εκατοστού του δευτερολέπτου ο ένας τον άλλο σαν σε ένα παράξενο παιχνίδι αριθμο-ισορροπίας στον ιστότοπο: www. internet.live.stats, ενώ για τους αριθμούς «ζωής» μπορείτε να επισκεφτείτε: www.worldmeters.info

του Δημήτρη Μαρούλη: AdvDipEd – MEd – EdDoctorate

Πώς σας φαίνεται; Εντυπωσιακό; Η πλήρης, συνεχής αποτύπωση της καθημερινής ζωής αριθμητικά απεικονισμένη, σε ένα απλό, κυνικό μετρητή με την συνεχή εναλλαγή των τελικών ψηφίων να κάνει απίστευτη όλη αυτή την «άυλη ύλη».

Ποιοι είναι οι συνδεδεμένοι;
Ο Αντρέας Σλέϊσερ, διευθυντής του γραφείου Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), έχει τονίσει ότι μιας και το Google τα ξέρει όλα θα πρέπει να μας ενδιαφέρει περισσότερο πως θα διαχειριστούμε την γνώση και όχι πόση θα αποκτήσουμε. Είναι αλήθεια ότι εάν μια μηχανή Τεχνητής Νοημοσύνης είναι τόσο προσιτή σε μας όσο η μηχανή αναζήτησης της Google η αρχή της μοναδικότητας (singularity, το θεωρητικό χρονικό σημείο στο οποίο η Τεχνητή Νοημοσύνη εξισώνεται ή και ξεπερνάει την ανθρώπινη) είναι πιο κοντά μας απ΄όσο φανταζόμαστε. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιοι είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι με την πρόσβαση στο ίντερνετ και τι ζητάνε από αυτό. Είναι κρίσιμο ερώτημα γιατί επίσης μας βοηθά να ανακαλύψουμε ποια είναι η ανθρώπινη βάση των μαθητών. Πόσοι από αυτούς μπαίνουν σε αίθουσες με τον ρόλο του μαθητή; Πώς τον αντιλαμβάνονται; Τι σημαίνει αυτό για εμάς τους εκπαιδευτικούς; Ποιος είναι ο ρόλος μας;

Διάκριση των γενεών

Ας αποτυπώσουμε κατ’ αρχάς τiς γενιές και τα χαρακτηριστικά τους. Δείτε στον παρακάτω πίνακα τις γενιές και την διάκρισή τους (στην παρένθεση το εύρος της ηλικίας των μελών κάθε γενιάς σήμερα, Αύγουστος 2017):

Γίνεται προφανές ότι μαθητές είναι η λεγόμενη «Ηλετρονική Γενιά» και σύντομα καταφθάνει και η «Μετά-Γενιά». Τι ξέρουμε όμως για αυτές τις δύο γενιές; Και τελικά, πώς αυτό που ξέρουμε σχηματοποιεί αυτό που ονομάζουμε: Η Νέα Ορθοδοξία της Διδασκαλίας των Ανθρώπινων Γλωσσών;

iGeneration & Screenagers

Σε μια εκπληκτική και απόλυτα πλήρη παρουσίαση της «Ηλεκτρονικής Γενιάς», οι Sparks & Honey (2014, https://www.slideshare.net/sparksandhoney/generation-z-final-june-17) φτιάχνουν το πορτραίτο μιας γενιάς που επειδή ανατράφηκε από την «Χαμένη Γενιά» γνωρίζει τι να περιμένει και πως να το αποκτήσει. Έχοντας στην διάθεσή της μια μεγάλη και όλοένα αυξανόμενη γκάμα ηλεκτρονικών μηχανών εξελίσσει την ζωή της γύρω από αυτές. Μπορεί με άνεση να κινείται σε όλα τα ηλεκτρονικά μέσα και τα κοινωνικά δύκτυα πολλαπλασιάζοντας την εμπειρία θέασης. Η γενιά Ζ είναι σαφώς πιο ευημερούσα, με μεγαλύτερο διαθέσιμο «χαρτζηλίκι» που το επενδύει ψωνίζοντας διαδυκτυακά. Χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά μέσα και συσκευές τόσο για την μαθησιακή διαδικασία όσο και για την διασκέδαση και την επαφή. Αυτοί είναι κυρίως οι συνδεδεμένοι. Είναι επίσης υπέρμετρα φιλόδοξοι και απαιτητικοί γνωρίζοντας το παιχνίδι της διεκδίκησης και των δικαιωμάτων (χαρακτηριστικά παραδείγματα οι TED ομιλίες των Logan Lalplante & Adora Svitak). Έχουν μάλιστα ήδη αρχίσει να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους προσέγγισης και διαχείρισής τους (δες slides 48-56 και επίσης το σημαντικό άρθρο στον Guardian για το αύριο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχέση με την γενιά Ζ: https://www.theguardian.com/higher-education-network/2017/jul/10/generation-z-starting-university-higher-education-ready).

Η επόμενη γενιά, η Άλφα, η λεγόμενη και «Μετά-Γενιά» βρίσκεται ήδη ύπο διερεύνηση αλλά πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι μεγαλώνει ή θα μεγαλώνει κοντά στην γενιά Ζ με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται και επίσης οι γονείς της γενιάς Άλφα είναι κυρίως η γενιά Υ μια γενιά που έχει ήδη ζήσει μέσα στον νέο κόσμο της ηλεκτρονικής επανάστασης (δείτε με λεπτομέρειες τα χαρακτηριστικά της γενιάς Ζ που θα επηρεάσει σημαντικά την γενιά Άλφα εδώ: https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/dec/10/generation-z-latest-data-teens).

Η Νέα Ορθοδοξία της Διδασκαλίας των Ανθρώπινων Γλωσσών

Μοιάζει με ταινία επιστημονικής φαντασίας αλλά θα είναι πέρα για πέρα αληθινό το σενάριο που θέλει την αρχή της μοναδικότητα (singularity) να γίνεται πραγματικότητα κάπου ανάμεσα στο 2030-2050. Όσο και εάν σας ακούγεται Οργουελικό πολλοί φορείς, οργανισμοί, μεγάλες εταιρείες και σημαντικές προσωπικότητες μιλούν και προετοιμάζονται για αυτή την νέα «κατάσταση», την κατάσταση που τα ρομπότ ή οι νοήμονες μηχανές θα κινούνται ανάμεσά μας. Ο Ντέμις Χασάμπις ιδρυτής της DeepMind κατάφερε να δημιουργήσει το ισοδύναμο του συντονισμού «μάτι-χέρι» για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, και προχωρόντας στην δόμηση της φαντασίας και της μνήμης στις μηχανές είδε την εταιρεία του να εξαγοράζεται από την Google. Το παιδί-θαύμα δεν μπορούσε να τα βάλει με τον κολοσσό (https://www.theguardian.com/technology/2014/jan/27/google-acquires-uk-artificial-intelligence-startup-deepmind).

Ωστόσο τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς μέσα στην τάξη; Πως επηρεάζει το γεγονός ότι οι μαθητές απέναντί μας έχουν ξεκινήσει την μέρα τους με chat bots (τι είναι;: https://en.wikipedia.org/wiki/Chatbot) που τους ενημερώνουν για τον καιρό ή τις διαθέσιμες κινηματογραφικές ταινίες της ημέρας;

Νομοτελειακά θα πρέπει η διδασκαλία των Ανθρώπινων γλωσσών να περάσει σε μια άλλη εποχή. Αυτή η «άλλη εποχή» δεν είναι κάποιο δραματικό δεδομένο ή ένα απειλητικό σενάριο, απλώς μοιάζει αναπόδραστη. Η διδασκαλία ήδη έχει αρχίσει να αλλάζει με την είσοδο των ηλεκτρονικών μέσων, πλατφορμών, διαδραστικών πινάκων, ψηφιακών μέσων και εκτεταμένη χρήση του διαδυκτύου. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ELT News, o σημαντικός άνθρωπος της τεχνολογικής εκπαίδευσης Russell Stunnard μας συμβούλευσε να επενδύσουμε σε ισχυρή και άνετη δυκτύωση των Κέντρων μας και μάλιστα μας προέτρεψε να εγκαταστήσουμε ισχυρά ασύρματα δύκτυα που θα διευκολύνουν κατά πολύ την πρόσβαση των μαθητών στο άπειρο σύμπαν του διαδικτύου με τις πάμπολλες δυνατότητες και την απεριόριστη πρόσβαση σε ένα αενάως (όπως τόσο γλαφυρά δείχνουν τα στατιστικά του internet.live.stats)ανανεούμενο υλικό. Το διαθέσιμο αυτό υλικό με την δύναμη της διάδρασης και την αμεσότητά του μπορεί να είναι διαθέσιμο με νέους εναλλακτικούς τρόπους τους οποίους οι νέες γενιές ήδη χρησιμοποιούν.

Μπορεί δηλαδή τα μαθήματα να γίνονται από απόσταση μέσω παραστατικών διεπαφών ηλεκτρονικά σύγχρονα ή ασύγχρονα. Η λογική των MOOCs (=Massive Open Online Courses) που είναι ήδη τόσο δημοφιλή ή μία περισσότερο ατομική προσέγγιση όπως είναι αυτή της Khan Academy δείχνουν και ανοίγουν τον δρόμο για πληθωρικές, πλουραλιστικές προσεγγίσεις στην διδασκαλία των Ανθρώπινων γλωσσών. Μια άλλη προσέγγιση είναι η δημιουργία εφαρμογών (apps: https://www.britishcouncil.org/voices-magazine/can-apps-really-help-children-learn-languages) που μπορούν να δώσουν την ευκαιρία στον μαθητή να ακολουθήσει τους δικούς του ρυθμούς αλλά κυρίως το δικό του περιεχόμενο, ιδίως όταν είναι ενήλικας ή έχει συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους.

Σύντομα λοιπόν αυτό που θα συναντάμε θα είναι μια ποικιλία διαφορετικών προσεγγίσεων όπου ανάμεσά τους ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας θα θεωρείται ο λιγότερο δημοφιλής, αλλά πιο σημαντικά, ο λιγότερο αποτελεσματικός. Η παραδοσιακή προσέγγιση δεν θα έχει νόημα αφού τα συστατικά της δεν υφίστανται πλέον: διάρκεια σπουδών, προεπιλογή περιεχομένου, παιδαγωγική προσέγγιση, έντυπο υλικό, αξιολόγηση έργου και επίδοσης, σειρά από αντικειμενικούς στόχους, και, ανάμεσα στα άλλα, προσωπική δια-λογική διδασκαλία. Και όλο αυτό συνιστά την Νέα Ορθοδοξία της Διδασκαλίας των Ανθρώπινων Γλωσσών.

Ακόμα και η αξιολόγηση ή πιστοποίηση θα επηρεαστεί και αυτή από την Νέα Ορθοδοξία. Σαφέστατα θα υπάρχουν ηλεκτρονικές, εξ αποστάσεως εξετάσεις και πιστοποιητικές διαδικασίες που θα γίνονται με τρόπο αδιάβλητο, αποτελεσματικό, γρήγορο και οικονομικά συμφερότερο όπου μετά από μια σύντομη αλλά κατατοπιστική διαδικασία προετοιμασίας ο υποψήφιος θα μπορεί να συμμετάσχει, με πολλές επίσης «διευκολύνσεις» (facilities) και «ενδιάμεσα στάδια ή επίπεδα» σε ανα τακτά διαστήματα «επικαιροποιημένες» εξετάσεις ανάλογα με τις ανάγκες του ή τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.

Για να γίνω τέλος και αποκαλυπτικός ή μάντης κακών, δεν θα μου έκανε καθόλου εντύπωση εάν σύντομα με αντικαθιστούσε ένας κάποιος Watson (https://en.wikipedia.org/wiki/Watson_(computer)).
Ο κύριος Watson θα μπορούσε να προσαρμόζει τις διδακτικές του φόρμες σε σχέση με τις ανάγκες του «μαθητή» του, ο οποίος με την σειρά του θα μπορούσε να χρησιμοποιεί τον κύριο Watson ως ένα «κατοικίδιο δάσκαλο» ανθρωπομορφίζοντας τον μέχρι πρότινος συν-άνθρωπό του που έπαιζε αυτό τον ρόλο. Εάν μάλιστα δώσουμε βάση στις προβλέψεις τότε το 47% των ήδη υπαρχόντων επαγγελμάτων θα έχουν εξαφανιστεί μέχρι το 2040 (http://bigthink.com/philip-perry/47-of-jobs-in-the-next-25-years-will-disappear-according-to-oxford-university) συμπεριλαμβανομένου και του εκπαιδευτικού.

Πολλοί μάλιστα πιστεύουν ότι έχουμε να κάνουμε με μία καινοτομία εδώ, μια καινοτομία που μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο τον κόσμο μας. Όπως το θέτει ο πολιτικός αναλυτής στον Guardian και τους New York Times, Matthew D’ Ancona: «Το πιο σημαντικό πολιτισμικό καθήκον στις μέρες μας είναι η δυνατότητα να πλοηγούμαστε με σιγουριά στο διαδύκτυο».

Είναι όμως έτσι; Είναι αυτή η Νέα Ορθοδοξία στην Διδασκαλία των Ανθρώπινων Γλωσσών που πρέπει να επιδιώξουμε;

Γονίδια και Μιμίδια

Το 1976 ο κοινωνιοβιολόγος Ρίτσαρντ Ντώκινς εισήγαγε τον όρο «μιμίδιο» για να περιγράψει τον τρόπο μετάδοσης (ή και διάδοσης, θα πρόσθετα εγώ) της πολιτισμικής κληρονομιάς του ανθρώπινου είδους από γενιά σε γενιά. Τα μιμίδια, όπως ακριβώς τα γονίδια, αναπαραγάγουν και διαμορφώνουν την προσωπικότητα των νέων ανθρώπων μέσα από μία διαδικασία μεταφοράς ή αναπαραγωγής των αρχέτυπων πολιτισμικών συμπεριφορών χρησιμοποιώντας ως φορείς μετάδοσης και επικοινωνίας βασικούς πυλώνες της πολιτισμικής συμπεριφοράς όπως η γλώσσα, ή κουλτούρα, τα ήθη, τα έθιμα και η συμπεριφορά. Η δια-λογική μαθησιακή διαδικασία είναι μια μονάδα μιμιδίου, αποτελεί την ελάχιστη μονάδα πληροφορίας που χρειάζεται για να αναπτυχθεί μια μαθησιακή συμπεριφορά ανάμεσα στους ανθρώπους. Με άλλα λόγια οι άνθρωποι αναγνωρίζουν ως μαθησιακή διαδικασία μια συγκεκριμένη συμπεριφορά που τους επιτρέπει να αναπτύσουν σχέσεις μαθητή-δασκάλου, σχέσεις μαθητικής κοινότητας-διδακτικής αλληλεπίδρασης. Άρα η εκπαίδευση είναι ένα κοινωνικό γεγονός, όπως η συγκέντρωση γύρω από την φωτιά της φυλής για να γιορταστεί η ενηλικίωση κάποιων μελών της ή η προσφορά ομαδικής εργασίας στο χτίσιμο ένος στέγαστρου για τα ζώα μιας κοινότητας ή ενός χωριού. Υπάρχουν αρκετές έρευνες που δείχνουν ότι ο κύριος Watson δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δάσκαλος από τους μαθητές του γιατί δεν αποτελεί πολιτισμικό πρότυπο δασκάλου και επίσης τα καθρεπτικά εγκεφαλικά κύτταρα δεν τον «βλέπουν» ως δάσκαλο που μετέχει σε ένα κοινωνικό γεγονός.

Ποιο είναι το περιεχόμενο της γνώσης;

Είναι όμως γεγονός ότι το Google τα ξέρει όλα, όπως επίσης το ότι αυτό το γεγονός έχει οδηγήσει σε μια μικρή απώλεια ικανοτήτων από την μεριά του homo sapiens sapiens. Για παράδειγμα η ικανότητα της προσοχής (που μετριέται με το ποσό του χρόνου που κάποιος μπορεί να μείνει συγκεντρωμένος) έχει αισθητά μειωθεί από 12 δευτερόλεπτα το 2012 σε μόλις 8 το 2016 (http://www.bbc.com/news/health-38896790). Η έτοιμη απορία είναι τότε: τι ακριβώς έχουμε να μάθουμε; Ας πάμε πίσω στον Αντρέας Σλέϊσερ: «Πριν από μια γενιά αυτό που μαθαίναμε ίσχυε για μια ζωή. Σήμερα, ωστόσο, τα σχολεία πρέπει να προετοιμάσουν τους μαθητές για τις ταχύτατες αλλαγές οικονομικές και κοινωνικές που φαίνεται ότι έρχονται. Πρέπει να τους προετοιμάσουν για επαγγέλματα που δεν έχουν ακόμα εφευρεθεί, τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί και κοινωνικά προβλήματα που δεν έχουν ακόμα προσδιορισθεί» (!) http://oecdeducationtoday.blogspot.gr/2016/09/educating-for-innovation-and-innovation.html).

Γνώση λοιπόν εννοείται η εφαρμοσμένη συλλογιστική, η διαδικασία πρόβλεψης, η επίλυση προβλημάτων μέσα από ομαδική δουλειά, η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η διαμόρφωση μιας συνεχούς ετοιμότητας, η διαχείριση των συναισθημάτων, η ανάπτυξη ιδεών, η διατήρηση και ανάπτυξη νοητικών και διανοητικών ικανοτήτων, η ανάπτυξη των ανθρώπινων δεξιοτήτων και η διαχείριση της γνώσης. Αυτά προβάλλουν ως «διδακτέα ύλη». Και έχει ήδη συσσωρευθεί αρκετή ύλη. Πρέπει άμεσα να στρέψουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας σε «καυτά θέματα» που απαιτούν και γνώση και διαχείριση: την παχυσαρκία, το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή, την δημογραφική έκρηξη, το φαινόμενο της βίας, το φαινόμενο της κατάθλιψης, τον επαγγελματικό προσανατολισμό με όρους τεχνολογικής εξέλιξης. Χρειάζεται επειγόντως μια αλλαγή ατζέντας. Η γενιά Ζ και η επερχόμενη γενιά Άλφα μπορεί να έχουν δεξιότητες τεχνολογικής επάρκειας και άρα δεν τις χρειάζονται αλλά δεν ξέρουμε εάν θα μπορούν να ελέγχουν αυτό το περιεχόμενο σε μια post-truth, post-facts εποχή. Εκεί υπάρχει ρόλος για τον δάσκαλο και αυτόν των Ανθρώπινων Γλωσσών. Προβάλλει μια άλλη Νέα Ορθοδοξία.

Νέο Περιεχόμενο με αιχμή του δόρατος την Τεχνολογία;

Καταλήγουμε στο ερώτημα πως θα μαθαίνουμε και άρα πως θα διδάσκουμε. Υπάρχουν πολλές «ψευδαισθήσεις» εδώ. Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι διευκολύνοντας την μαθησιακή διαδικασία με την χρήση της τεχνολογίας κάνουμε την γνώση εύκολη και γρηηγορότερη. Οι έρευνες δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Η μαθησιακή διαδικασία απαιτεί ενέργεια, δεξιότητες και προσπάθεια. Στην αναδυόμενη επιστήμη του πώς μαθαίνουμε πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν τα λάθη και η αποτίμησή τους, η συνεχής επανα-διαπραγμάτευση του γνωστικού αντικειμένου, η επικαιροποίηση της γνώσης, η αναζήτηση των απαντήσεων, η προσωποποίηση αυτού που μαθαίνω, η αναδιάταξη της γνώσης μέσα από συνεχεις προκλήσεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα την δημιουργικότητα. Η δημιουργικότητα αποτελεί δείγμα αφομοίωσης γνώσης και ικανότητας διαχείρισής της. Αποτελεί επίσης δείγμα ότι ο μαθητής μπορεί να διαδράσει με την γνώση παραγωγικά. Πόσες ευκαιρίες έχει κάποιος στην τάξη μας σήμερα να εκφράσει την δημιουργικότητά του με παραγωγικό τρόπο; Πόση δημιουργικότητα μπορεί να αντέξει η τεχνολογική επέλαση; Τι είναι προτιμότερο: μια εφαρμογή στο κινητό ή ένα δίωρο δημιουργικής αναζήτησης με μια ομάδα εργασίας;

WEIRD: Πως προκύπτει λοιπόν η «τεχνολογική προτίμηση»;

Πως λοιπόν γνωρίζουμε ότι το alma mater μας πρέπει να είναι η τεχνολογία; Πως κάνουμε σίγουρο ότι αυτή η επιλογή μας έχει τις δυνατότητες για μια αποδοτική αλλαγή παραδείγματος που θα οδηγήσει σε ένα διαφορετικό «προίκισμα»; ‘Από την παρατήρηση και την έρευνα’, έρχεται αβίαστα η απάντηση. Είναι όμως σωστή αυτή η απάντηση;

Όχι δεν είναι. Το 2008 σε μια μετά-ανάλυση των πλέον εγκυρότερων επιστημονικών περιοδικών προέκυψε ότι το 96% των συμμετεχόντων σε ερευνητικά προγράμματα και πειράματα αποτελείται από τους γνωστούς πλέον: WEIRD = Western (Δυτικούς), Educated (Μορφωμένους), Industrialized (Ανεπτυγμένους), Rich (Ευκατάστατοι, Democratic (Δημοκρατικούς) συμμετέχοντες, οι οποίοι επίσης αποτελούν μόνο το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού!! Τα συμπεράσματα των ερευνών και των παρατηρήσεων έχουν πηγή τους συμμετέχοντες με τελείως διαφορετικές προτεραιότητες από το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού, μαθητικού και μη. Υπάρχει κίνδυνος τα συμπεράσματά μας να είναι μη επαρκή και μη αντιπροσωπευτικά.

Πρόταση για την Διδασκαλία των Ανθρώπινων Γλωσσών

Στην ταινία “Arrival” (Η Άφιξη) μία γλωσσολόγος καλείται να επικοινωνήσει με μια ομάδα από εξωπλανητικά πλάσματα σε μια ακατάληπτη γλώσσα. Τα ρομπότ (από την Τσέχικη λέξη ‘robotniks’ που σημαίνει «δουλοπάροικος») μιλούν με αλγόριθμους και ίσως σύντομα μια ομάδα γλωσσολόγων (και όχι ένας μόνος του όπως επιβάλλει το ηρωικό δυτικό πρότυπο του Hollywood) κληθεί να αντιμετωπίσει μια μη-ανθρώπινη γλώσσα με ανάγκη για επικοινωνία. Υπάρχουν 6.000 ζωντανές γλώσσες. Η χρήση και η εκμάθησή τους πρέπει να φέρει την διάκριση «Ανθρώπινων» για να γίνεται ξεκάθαρο το περιεχόμενο και η διαδικασία αυτής της εκμάθησης. Προτού τρέξουμε να προλάβουμε το λεγόμενο «τεχνολογικό προίκισμα» θα πρέπει να δούμε τι είναι αυτό που περιορίζει το μυαλό των μαθητών μας και το κάνει να βγαίνει έξω από την τάξη. Δεν εννοώ μαζική οπισθοχώρηση, εννοώ μια συζήτηση, μια μεγάλη, έντονη, συζήτηση χωρίς προαπαιτούμενα, πρώτα με τους μαθητές και ύστερα μεταξύ μας. Προτείνω μια αλλαγή ατζέντας που θα δίνει μέσα από το ‘πως μαθαίνω’ προτεραιότητα στα ανθρώπινα και πιεστικά ζητήματα της σύγχρονης γενιάς με όρους αλληλεπίδρασης και δημοκρατικότητας. Η γλώσσα θα πρέπει να γίνει η δυνατότητα κατανόησης και επικοινωνίας, η δυνατότητα επίλυσης τωρινών και μελλοντικών προβλημάτων, όχι απαραίτητα με αποκλεισμένη ή περιορισμένη πρόσβαση στην τεχνολογία, αλλά σίγουρα, όχι με την επέλαση και την αλαζονία του «μάγου της φυλής». Πιεστικό, ωστόσο, είναι το ζήτημα της πιστοποίησης (άλλο σημαντικό κεφάλαιο της Νέας Ορθοδοξίας) που θα πρέπει να γίνεται με όρους συνεχούς, επικοδομητικής και απολύτως πραγματικής απεικόνισης. Δεν υπάρχει καμία έρευνα, ποτέ, πουθενά που να μην εντόπιζε λάθη και παραλείψεις στα ήδη υπάρχοντα μοντέλα πιστοποίησης. Επίσης, καμία έρευνα ποτέ και πουθενά δεν έχει πείσει ή πεισθεί για το αντικειμενικό αποτέλεσμα αυτών των μοντέλων. Πρόταση είναι η πιστοποίηση να είναι το αποτέλεσμα μιας συνεχούς και ρεαλιστικά εντοπισμένης ικανότητας που να προκύπτει μέσα από συμμετοχή σε διεθνή πρότζεκτς και πορτφόλιος και διαπιστευμένους αξιολογητές. Να πιστοποιείται η πραγματική ικανότητα με όρους πραγματικής ζωής όπως τελικά γίνεται όταν η ζωή το απαιτήσει.

Η Νέα Ορθοδοξία στην Διδασκαλία των Ανθρώπινων Γλωσσών έχει δύο αντιφατικά πρόσωπα. Την Ορθοδοξία της επιβολής και της στοίχησης από τα πάνω και την Ορθοδοξία μέσα από μια συμ-βιωτική νοοτροπία. Εσείς σε τι θα πιστέψετε; •