H έγκαιρη αναγνώριση των προειδοποιητικών ενδείξεων ύπαρξης μαθησιακής δυσκολίας και η έγκαιρη παροχή στα παιδιά της απαραίτητης βοήθειας μπορεί να είναι το κλειδί για το μέλλον ενός παιδιού.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, ένα στα επτά άτομα έχει μαθησιακές δυσκολίες. Είναι λοιπόν σημαντικό για τους γονείς να γνωρίζουν τα πρώτα σημάδια της μαθησιακής δυσκολίας ώστε να ζητήσουν την απαιτούμενη βοήθεια το συντομότερο δυνατόν. Όσο νωρίτερα ανιχνεύεται μια μαθησιακή δυσκολία τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες μελλοντικής επιτυχίας του παιδιού στο σχολείο και στη ζωή. Τα πρώτα χρόνια στο σχολείο είναι εξαιρετικά σημαντικά για ένα μικρό παιδί.

Η πιο συνηθισμένη μαθησιακή δυσκολία είναι η δυσκολία στη γλώσσα και στη γραφή. Η ενημέρωση σχετικά με τις προειδοποιητικές ενδείξεις και η παροχή βοήθειας στα παιδιά, το συντομότερο δυνατόν, θα βοηθήσει στην επίτευξη αυτού του στόχου και θα βελτιώσει αισθητά τις πιθανότητες αυτών που έχουν κάποια μορφή μαθησιακής δυσκολίας να έχουν μεγαλύτερες ακαδημαϊκές επιτυχίες και περισσότερο αυτοσεβασμό.

Όλα τα παιδιά μαθαίνουν με ιδιαίτερα προσωπικούς τρόπους. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες απλά επεξεργάζονται διαφορετικά τις πληροφορίες αλλά είναι γενικά κανονικής και ανώτερης του μέσου εξυπνάδας. Η μαθησιακή δυσκολία επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να διαβάζει, να γράφει, να μιλάει, να κάνει υπολογισμούς και να αναπτύσσει κοινωνικές σχέσεις.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένες πρώιμες ενδείξεις που συνδέονται συχνά με μαθησιακές δυσκολίες και εμφανίζονται από την προσχολική ηλικία μέχρι την τέταρτη τάξη. Πολλά παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν μία ή δύο από αυτές, όμως τα συνεχή προβλήματα με πολλά από αυτά τα φαινόμενα είναι μια καλή ένδειξη ότι το παιδί μπορεί να έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία.

• Καθυστερημένη ομιλία σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Δυσκολία στην εκμάθηση των σχέσεων γραμμάτων και φθόγγων.
• Προβλήματα προφοράς. Μπερδεύει απλές λέξεις (τρέχω, τρώγω, θέλω).
• Αργή ανάπτυξη του λεξιλογίου, συχνή αδυναμία εύρεσης της σωστής λέξης
• Κάνει συστηματικά λάθη ανάγνωσης και ορθογραφίας συμπεριλαμβανόμενης της αντιστροφής (β/θ), του αναποδογυρίσματος (η/ω) και της αντιμετάθεσης γραμμάτων (ποτό-τόπο) και των αντικαταστάσεων (βόδι-πόδι).
• Δυσκολία να κάνει ομοιοκαταληξίες. Κάνει λάθη στη σειρά των αριθμών και μπερδεύει τα αριθμητικά σύμβολα (+, -, *, /, =).
• Δυσκολία στην εκμάθηση των αριθμών, των γραμμάτων της αλφαβήτου και των ημερών της εβδομάδας. Αργή ανάκληση γεγονότων.
• Εξαιρετικά αεικίνητο, αποσπάται συχνά η προσοχή του. Αργή εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, βασίζεται κυρίως στην απομνημόνευση.
• Δυσκολία στη επικοινωνία με τα άλλα παιδιά. Ενστικτώδης, με πλήρη έλλειψη προγραμματισμού.
• Μικρή ικανότητα στην εφαρμογή κατευθύνσεων και διαδικασιών. Ασταθές κράτημα μολυβιού.
• Δυσκολία εκμάθησης της ώρας.
• Κακός συντονισμός, δεν αντιλαμβάνεται το φυσικό περιβάλλον, παθαίνει συχνά ατυχήματα.

Στις συχνά εμφανιζόμενες μαθησιακές δυσκολίες περιλαμβάνονται οι παρακάτω:

Δυσλεξία

Ο δυσλεκτικός μαθητής αντιμετωπίζει δυσκολίες στον προφορικό λόγο, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά, στην ορθογραφία και στην γραφή. Η Δυσλεξία είναι μια διαταραχή που επηρεάζει το γραπτό λόγο. Παιδιά με δυσλεξία αντιμετωπίζουν σοβαρή δυσκολία στην ανάγνωση, κυρίως στην ακρίβεια στις μικρότερες τάξεις και στην ευχέρεια στις μεγαλύτερες, ενώ μπορεί να επηρεάσει και την κατανόηση κάτω από συνθήκες περιορισμένου χρόνου. Επηρεάζει επίσης την ικανότητα ορθογραφημένης γραφής με την εμφάνιση πολλών ορθογραφικών λαθών. Στην καθημερινότητα η Δυσλεξία εκδηλώνεται με :

1. Υπερβολικά μεγάλη διάρκεια μελέτης, ιδιαίτερα σε μαθήματα «κειμένου» (Ιστορία, Θρησκευτικά). Η επίδοση του παιδιού μπορεί να βελτιώνεται όταν κάποιος άλλος διαβάζει το κείμενο μεγαλόφωνα.
2. Χαμηλή επίδοση σε θέματα και ύλη που έχει προετοιμάσει ο μαθητής την προηγούμενη ημέρα και στα οποία έχει ελεγχθεί.
3. Φτωχή επίδοση στην παραγωγή γραπτού λόγου (έκθεση κ.α.).
4. Λάθη απροσεξίας σε διαγωνίσματα τα οποία μπορεί να οφείλονται σε λανθασμένη ανάγνωση κειμένου.
5. Μειωμένη συμμετοχή – ιδιαίτερα στις μικρές τάξεις – σε δραστηριότητες που απαιτούν ανάγνωση
6. Αδυναμία στη γραφή από υπαγόρευση με παραλείψεις λέξεων και κακή ποιότητα γραφής
7. Λανθασμένη ορθογραφική διατύπωση σε λέξεις που έχουν γραφεί σωστά σε άλλες περιπτώσεις.

Ο δυσλεκτικός μαθητής αντιμετωπίζει δυσκολίες στον προφορικό λόγο, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά, στην ορθογραφία και στην γραφή. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση σε αυτό το στάδιο μπορεί να βοηθήσει σε πολύ σημαντικό βαθμό τους δυσλεκτικούς μαθητές, γιατί παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, μπορούν να μάθουν τρόπους να τις ξεπερνούν και να διαπρέπουν.

Σε μια προσπάθεια διευκόλυνσης των παιδιών με Δυσλεξία οι επίσημοι δημόσιοι φορείς χορηγούν βεβαιώσεις απαλλαγής από τις γραπτές εξετάσεις με στόχο την υποστήριξη του μαθητή. Παρότι οι δυσκολίες που προέρχονται από τη Δυσλεξία παραμένουν, η διευκόλυνση αυτή επιτρέπει στο παιδί να μην ποινολογείται για ορθογραφικά λάθη τα οποία, έτσι κι αλλιώς, δεν μπορεί να ελέγξει.

Τι θα μπορούσαν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί για να βοηθήσουν:

• Προσπαθούν πάντα η προφορική εξέταση να γίνεται με όσο το δυνατόν διακριτικότερο τρόπο.
• Ζητούν από το μαθητή να διαβάσει κείμενο που έχει προετοιμάσει στο σπίτι.
• Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων δίνουν τα θέματα δακτυλογραφημένα.
• Αποφεύγουν την εξέταση του μαθητή στον πίνακα σε θέματα που απαιτούν ορθογραφημένη γραφή
• Σημειώνουν τα ορθογραφικά λάθη με διακριτικό τρόπο χωρίς κόκκινο μελάνι και απαξιωτικά σχόλια.

Δυσαριθμησία

Δυσκολία στα μαθηματικά. Το άτομο δυσκολεύεται πολύ στην επίλυση αριθμητικών προβλημάτων και στην κατανόηση μαθηματικών εννοιών

Δυσγραφία

Δυσκολία στη γραφή. Το άτομο αντιμετωπίζει μεγάλη δυσκολία στο σωστό σχηματισμό των γραμμάτων και στη γραφή μέσα σε συγκεκριμένο χώρο.

Δυσκολία Ακουστικής ή Ηχητικής Επεξεργασίας:

Αισθητήρια δυσκολία. Το άτομο δυσκολεύεται να κατανοήσει τη γλώσσα χωρίς να έχει προβλήματα ακοής ή όρασης.

Διάγνωση

Ο ειδικός θα κάνει μια αξιολόγηση βασιζόμενος στις πληροφορίες που θα δώσετε αλλά και σε πληροφορίες από έγκυρα και αξιόπιστα τεστ. Τα τεστ αυτά θα πρέπει να είναι σταθμισμένα, δηλαδή να έχουν χορηγηθεί σε μεγάλη ομάδα πληθυσμού έτσι ώστε ο ειδικός να μπορεί να εντοπίζει αν το παιδί έχει κάποιο έλλειμμα συγκρίνοντάς το με τα παιδιά της ηλικίας ή της τάξης του. Παράλληλα θα σας ζητήσει πληροφορίες για την ανάπτυξη ή τη συμπεριφορά του παιδιού ενώ κάποιες φορές είναι απαραίτητο να υπάρξει και επικοινωνία με το σχολείο του παιδιού.

Πρόγραμμα Υποστήριξης

Σε περίπτωση που εντοπισθεί μια δυσκολία ο ειδικός που θα αξιολογήσει το παιδί σας θα πρέπει να σας προτείνει κάποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης. Το πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες του ενός είδους συνεδρίες π.χ. μπορεί το παιδί να χρειάζεται και Εργοθεραπεία λόγω κάποιας δυσκολίας στη λεπτή κινητικότητα, την ανάπτυξη ή τη συμπεριφορά. Η συχνότητα με την οποία θα γίνεται το πρόγραμμα εξαρτάται από το είδος και το βαθμό της δυσκολίας που αντιμετωπίζει το παιδί σας. Οι συνεδρίες, θα πρέπει να είναι ατομικές, ενώ μπορούν να είναι ομαδικές μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος ο οποίος θα πρέπει να σας έχει εξηγηθεί.•

ΒΙΟ
Γεράσιμος Ρούσσος, Επιστημονικός Υπεύθυνος του Διεπιστημονικού Κέντρου: «Ανάπτυξη & Εκπαίδευση», MSc στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία, Εκπαιδευτής Εκπαιδευτών Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης. Παιδιατρικός Εργοθεραπευτής S.I.T. – Εμψυχωτής , Ειδικευμένος στην Ειδική Αγωγή

Για οποιαδήποτε ενημέρωση ή πρόσθετη πληροφόρηση, παρακαλώ μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο: 210-2792955 & 6934-4578 E-mail: info@anaptixilogos.gr και makroussos@yahoo.gr